Rust? Roest!

Ochtend. Met krakende knieën kom ik uit bed en rek me uit – even wakker worden, hoor. Met stramme gewrichten schuifel ik richting de keuken om mijn ontbijtje klaar te maken. Calcium en vitamine D erbij, tegen de osteoporose. En niet de medicatie tegen mijn opvliegers vergeten. Ik sla de krant open en lees over de nieuwe campagne van SIRE: 'Nooit te oud om te leven'. Ik gniffel. Als dertiger met hormoontherapie voel ik mij, ironisch genoeg, meer dan ooit aangesproken.

Met de campagne tracht SIRE vooroordelen over ouder worden te ontkrachten, door vijftigplussers te laten zien die midden in het leven staan. SIRE stelt dat er veel vooroordelen bestaan over ouder worden, en dat die ook invloed hebben op hoe wij het ouder worden vervolgens ervaren. Of je die vooroordelen echt ontkracht door een paar swingende zestigers op de foto te zetten, valt te betwijfelen – maar het brengt wél een interessante discussie op gang.

Want is ouder worden wel een leeftijdsgebonden fenomeen? Of staat het voor veel meer dan alleen het aantal rondjes om de zon? Heeft ouder worden niet veel meer te maken met ouder voelen, en dus gedragen?

In deze fase van mijn leven (herstellen van kankerbehandelingen) voel ik mij als 34-jarige soms enorm oud. Althans - ik stel mij voor dat leven met een ouder lijf zo zou kunnen voelen. En hoe minder ik beweeg, hoe strammer en ouder ik me voel. Als bewegingsagoog met uitstroomprofiel revalidatie en ouderen, is dit - naast vervelend - ook heel interessant om zelf eens mee te maken.

Het gezegde "rust roest" klinkt misschien cliché, maar is in deze context wel treffend: Want hoewel rust belangrijk is voor herstel, is langdurige inactiviteit funest voor zowel lichaam als geest. Spieren nemen snel af in kracht als ze niet worden gebruikt, de conditie verslechtert, en ook het evenwicht en reactievermogen nemen af. Dit vergroot voor ouderen de kans op vallen en maakt dagelijkse handelingen steeds lastiger.

Maar rust roest gaat verder dan het fysieke. Wie mentaal stilvalt — niet meer wordt uitgedaagd, geen nieuwe dingen meer probeert — loopt het risico om de wereld om zich heen kleiner te laten worden. En dat terwijl blijven leren en in beweging blijven (in de breedste zin van het woord) juist de sleutel is tot zelfstandigheid, zelfvertrouwen en bovenal; plezier in het leven.

Als - zoals SIRE zegt - de algemene tendens blijft bestaan dat ouderdom gelijkstaat aan achteruitgang, is dat niet alleen onterecht, maar ook schadelijk. Want wie op jonge leeftijd al bedenkt dat ouder worden automatisch betekent dat ‘bewegen alsmaar moeilijker wordt' of zelfs 'toch geen zin meer heeft’, beperkt zichzelf op latere leeftijd – soms letterlijk tot de bank.

In de praktijk zien we het maar al te vaak: De ene zeventiger is de andere niet. Sterker nog: Er zijn zeventigers die mij er nu gemakkelijk uit trainen (toch pap?).

Natuurlijk heeft ‘een fitte zeventiger’ veel te maken met iemands omstandigheden en medisch verleden. Maar ook de mindset van een persoon is veelzeggend. En ja, een negatieve mindset valt voor een deel onze maatschappij aan te rekenen.

Misschien doe ik daar onbewust zelf ook wel aan mee. Roep ik dat ik me oud voel, terwijl ik me eigenlijk gewoon niet fit voel. En wie weet voel ik me straks, als ik hopelijk zeventig ben, juist veel fitter dan nu.

Laten we ons dus wat bewuster worden van de stereotypen en verhalen waar we met z’n allen aan meewerken – voor onszelf én voor de mensen om ons heen. En laten we ons juist ook inspireren door vijftigplussers die wél blijven leren en bewegen. Zoals deze burgemeester uit Renesse die op zijn 62ste examen doet bij de reddingsbrigade! Of natuurlijk onze eigen fanatische coach, Wilma.